Wina z Południowej Afryki

Trochę historii

W połowie XVII wieku Holendrzy zakładają Kapsztad, służący jako stacja zaopatrzeniowa Holederskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w drodze do Indii. Miejsce jest wprost idealne, klimat zbliżony do tego panującego w regionie Bordeaux – będzie to sprzyjać rozwojowi hodowli winorośli. Już Jan van Riebeeck, pierwszy dowódca placówki w Kapsztadzie postanawia zasadzić w Afryce Południowej winorośl.  Ale to drugi gubernator, pasjonat wina i winorośli, założył w Constantii (obecnie dzielnica Kapsztadu) pierwszą winnicę godną tej nazwy. Kilka lat później hugenoci rozwinęli uprawę winorośli, wnosząc swoją wiedzę zdobytą w winnicach Francji. Tak narodziło się wino południowoafrykańskie.

Klimat winnic południowoafrykańskich

Południowoafrykańskie winnice położone są na 30° równoleżniku szerokości geograficznej południowej, wokół miasta Kapsztad. Panują tam złożone, ale bardzo korzystne warunki klimatyczne. Tamtejsze warunki pogodowe zbliżone są śródziemnomorskich i kształtują się pod wpływem dwóch klimatów: kontynentalnego – przynoszącego ciepłe i suche powietrze, gdzie latem temperatury wzrastają do 40°C oraz oceanicznego – chłodniejszego i wilgotnego, charakteryzującego się często bardzo obfitymi opadami.

Ta podwójna ekspozycja jest bogactwem dla uprawy winorośli. Większość najlepszych jakościowo winnic znajduje się mniej niż 100 km od wybrzeża.

Do tego dochodzi jeszcze jeden czynnik – wysokość. Południowe wybrzeże kraju jest rzeczywiście górzyste i umożliwia plantatorom sadzenie winorośli na wysokości nawet 600 metrów. Rośliny korzystają też zatem z pewnej świeżości powietrza.

Te trzy czynniki oferują więc ogromną różnorodność klimatów, co z kolei umożliwia wytwarzanie bardzo różnych - zarówno pod względem stylu, jak i jakości - win.

Południowoafrykańskie regiony winiarskie

Zaliczamy do nich: Olifants River Valley, Coastal Region, Cape Point, Overberg, Breed River Valley i Klein Karoo.

Regiony te podzielone są na dystrykty (winnice), które z kolei dzielą się na okręgi (crus).

Constantia

To pierwszy dystrykt, w którym rozpoczęto uprawę winogron. Dziś obejmuje pięć winnic: Klein Constantia, Groot Constantia, Buitenverwachting, Constantia Uitsig i Steenberg. Winnice w tym regionie należą do najstarszych w kraju i słyną z produkcji doskonałego Sauvignon Blanc.

Franschoek

To piękna, wąska dolina na wschód od Stellenbosch, centrum południowoafrykańskiej wykwintnej kuchni. Założony około 1688 roku przez Francuzów dystrykt obejmuje wiele winnic, które produkują wysokiej jakości wina.

Stellenbosch

Stellenbosch to najsłynniejszy dystrykt winiarski Republiki Południowej Afryki. To najlepiej znana nazwa win południowoafrykańskich i to ona sprawiła, że trunki te wkroczyły na arenę międzynarodową. Dziś Stellenbosch jest nadal uznawana za główną winnicę kraju.

Założona w 1679 roku przez gubernatora Simona van der Stela, Stellenbosch skupia ponad trzystu producentów wina, w tym tych najbardziej znanych. Okręg odpowiada za około 14% rocznej produkcji wina w kraju. Stellenbosch jest uważana za winnicę, która produkuje najlepsze wina w Afryce Południowej. Wytwarza się tu przede wszystkim wina czerwone, wieloszczepowe, tzw. blends.

Główne szczepy

Początkowo w winnicach dominowały białe odmiany winogron, ale stopniowe wprowadzanie do upraw odmian ciemnych, przywróciło równowagę produkcji

Pinotage

Pinotage jest uważany za narodową odmianę winorośli. Powstała w 1925 roku w Stellenbosch przez skrzyżowanie Pinot Noir z Cinsault. W winach wyprodukowanych tylko z tej odmiany bardzo wyraźnie odczuwamy czerwone owoce. Kiedy łączymy je z innymi, znanymi na świecie odmianami winogron są oznaczane etykietą „Cape Blend”.

Pinotage daje mocne wina o ciemnej szacie i dobrze wyczuwalnych taninach. Uwalnia intensywne aromaty czerwonych owoców, także kandyzowanych lub suszonych i cynamonu, a nawet lukrecji. Wszystkie te aromaty się ze sobą mieszają i dopełniają. Czasami możemy wyczuć lekko słodkie nuty.

Jeśli chodzi o wina czerwone, to najczęściej wykorzystywany jest szczep Cabernet Sauvignon, który zwykle łączy się z Merlotem.

Syrah daje w Afryce Południowej bogate, pełne, mocne czerwone wina z aromatami czarnych owoców. Produkuje się też z Syrah gamę lepszej jakości win, bardziej zrównoważonych z pieprznymi nutami.

Chenin Blanc

To właśnie w Republice Południowej Afryki produkuje się najwięcej win z szczepu Chenin Blanc. Zaraz potem plasuje się Francja. Ta emblematyczna biała odmiana winorośli, lokalnie nazywana Steen, od dawna była używana do produkcji win. Wraz z odrodzeniem południowoafrykańskich winnic po okresie apartheidu, produkcja win z Chenin Blanc nabrała rozpędu i szczep ten jest dzisiaj ściśle kojarzony z największymi winami RPA. Wytwarza się z niego wina jednoszczepowe lub jest przeważającym szczepem w blendach. Użycie dębu w procesie starzenia nadaje winu struktury oraz sprawia, że wyczuwa się nuty ściółki i tostów. Uprawia się go przede wszystkim w dystryktach Stellenbosch i Swartland.

Z Chardonnay wytwarza się w Afryce Południowej wyjątkowe wina o wspaniałym charakterze.

Dużym sukcesem cieszy się też szczep Sauvignon Blanc. Może dawać lekkie, nerwowe wina o „zielonych” trawiastych smakach, ale także inne, bardziej ustrukturyzowane i złożone. W tych drugich wyczuwamy suszone owoce, a w miarę starzenia pojawiają się roślinne nuty. 

Muskat aleksandryjski, lokalnie nazywany Hanepoot, jest używany do produkcji pysznych win deserowych, takich jak te z Constantii.