Pierwsze informacje na temat uprawy winorośli na terenie obecnych Niemiec – na lewym brzegu Renu i w dolinie Mozeli – pochodzą z II wieku naszej ery. 

Niemieckie winnice, zajmujące obecnie powierzchnię ponad 100 000 hektarów, są dziesiątym co do wielkości producentem wina na świecie.

 Klimat

Surowy klimat Niemiec, z wczesnymi przymrozkami i mroźnymi zimami, nie sprzyja uprawie winorośli. To dlatego winnice rozwinęły się przede wszystkim w dobrze osłoniętych dolinach chronionych przed zimnymi wiatrami i w pobliżu zbiorników wodnych (na przykład Renu). Ale to właśnie dzięki jesiennym przymrozkom, przejrzałe winogrona pozostawione na krzewach winnych zamarzają i możliwa jest produkcja słynnych win lodowych (Eiswein).

Największe regiony

Mozela

W dolinie krętej rzeki Mozeli znajdują się najstarsze winnice niemieckie, które słyną z bardzo stromych zboczy. To również jeden z największych regionów winiarskich w Niemczech, w którym 90% produkcji stanowią wina białe. Ponad połowa produkcji wytwarzana jest z odmiany Riesling. Region słynie z aromatycznych, owocowych, lekkich i delikatnie musujących win.

Palatynat

Palatynat jest drugim co do wielkości regionem winiarskim w Niemczech. Jednak to tutaj produkuje się najwięcej win, z których dwie trzecie to wina białe. Wytwarza się je głównie z odmian Riesling i Müller-Thurgau. Region słynie również z wysokiej jakości win czerwonych, wytwarzanych z odmian Spätburgunder (Pinot Noir) i Portugieser. W latach 80. XX w. wspólne wysiłki na rzecz poprawy jakości wina przyniosły temu regionowi międzynarodowe uznanie.

Rheingau

Podobnie jak Szampania, Dolina Napa i Chianti, Rheingau jest uważany przez miłośników wina za jeden z największych regionów winiarskich na świecie. Pagórkowate winnice znajdują się prawie wyłącznie na północnym brzegu Renu i rozciągają się na długości około dwudziestu kilometrów, od Flörsheim do Bacharach. Region ten produkuje przede wszystkim eleganckiego, bogatego i aromatycznego Rieslinga, ale godny uwagi jest także jego aksamitny w smaku Spätburgunder.

 Szczepy

Riesling

Najbardziej kultową odmianą winogron w Niemczech jest Riesling, z którego powstają, znane na całym świecie białe wina. Niemieckie Rieslingi wyróżniają się żywą kwasowością i aromatyczną czystością. Te cechy wynikają bezpośrednio z typu gleby i warunków klimatycznych, w których dojrzewa winorośl. To dlatego mogą znacząco różnić się stylem. Znajdziemy tutaj obok win wytrawnych i mineralnych także miękkie i cudownie słodkie wina lodowe i Auslese.

Muller - Thurgau

Z tej odmiany winogron powstają wina o kwiatowym bukiecie, który czasami przypomina Muscat. Kwasowość jest dość dyskretna. Jest to podstawowa odmiana winogron używanych do produkcji Liebfraumilch, jasnego białego wina, pochodzącego głównie z regionu Rheinhessen (Hesja Nadreńska) i przeznaczonego przede wszystkim na eksport. We Frankonii, z  tej odmiany wytwarza się także wina gatunkowe.

Spatburgunder lub Pino Noir

Tę bardzo cenioną odmianę winorośli uprawia się w regionie Ahr. Tamtejszy ciepły mikroklimat idealnie sprzyja osiągnięciu dobrej dojrzałości gron. Z tej odmiany, jeśli zbierzemy bardzo dojrzałe grona,  powstaną wina o aromacie wiśni.

Dornfelder

 Początkowo ta druga, jeśli chodzi o popularność odmiana czerwonych winogron w Niemczech przeznaczona była wyłącznie do mieszanek. Po jakimś czasie jednak producenci wina odkryli, że Dornfelder świetnie nadaje się do wytwarzania doskonale aromatycznych i pełnych win jednogatunkowych.

 Wina specjalne

Sekt

Sekt to jakościowe wino musujące. W Niemczech produkuje się dwa razy więcej wina musującego niż w Szampanii. Różnica polega na tym, że ich winifikacja odbywa się głównie w zamkniętych kadziach, a użyte winogrona pochodzą z importu.

Tak duża produkcja zaspokaja duże zapotrzebowanie lokalne, bardzo niewiele z tych win jest przeznaczonych na eksport. Niewielka część produkowanego wina typu „sekt” wytwarzana jest tradycyjną metodą szampańską.

Liebfraulmilch

 Uznanie tego wina na świcie spowodowane jest przede wszystkim jego bardzo intensywnym eksportem. Zawartość cukru resztkowego wynosi co najmniej 18 g/s/L, co czyni je dość słodkim winem. W jego składzie musi znaleźć się co najmniej 51% Rieslinga, Sylvanera, Müller-Thurgau lub Kernera i może być produkowane tylko w jednym z tych czterech szczepów. Nie jest to białe wino o wielkiej finezji, ale pozostaje przyjemnym i bezpretensjonalnym. Najwięcej produkuje się go w Hesji Nadreńskiej (Rheinhessen).

 Klasyfikacja

Landwein

Do tej kategorii zalicza się wina lokalne. Są to wina mniej lub bardziej złożone, typowe dla swojego regionu. Wina oznaczone kategorią „Landwein” są zawsze wytrawne lub półwytrawne.

Oualitatswein

 Wina gatunkowe z określonego regionu (Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete - Q.b.A) stanowią największą grupę win niemieckich. Muszą pochodzić w całości z jednego z 13 regionów winiarskich. Dla każdego z tych win określono minimalną naturalną zawartość alkoholu, w zależności od odmiany winogron i regionu winiarskiego.

Pradikatswein

 Wina z etykietą „Prädikatswein” to jakościowe wina, które muszą spełniać najsurowsze wymagania stylu, dojrzałości, harmonii i elegancji. Nie można do nich dodawać cukru. W regionach winiarskich położonych dalej na południe wymagania są często bardziej rygorystyczne.